Matrassen. Tot voor kort waren het, alles welbeschouwd, grote volumes die aan het einde van hun leven als afval op de verbrandingsstapel belandden. Stilaan wordt recyclage de norm en dat zet producenten aan op zoek te gaan naar een duurzamer ontwerp voor dit slaapgoed. Zo ook Equilli. Via een VLAIO ontwikkelingsproject zijn ze hun zoektocht gestart naar een circulaire matras waarin de kernwaarde van hun merk vervat zit: wetenschappelijk onderbouwd slaapcomfort met service na aankoop.
Academische setting als vertrekpunt
Na een doctoraat aan de KU Leuven rond ergonomisch slapen, rolde Vincent Verhaert (Managing Director) de matrassenwereld in en richtte hij Equilli op. Vincent: ‘Ik deed vier jaar lang onderzoek in een zeer multidisciplinaire setting, met psychologen, artsen en bio-ingenieurs, naar factoren die de slaap bij gezonde mensen beïnvloeden. De ondersteuning van de matras en het bed was daar één van. Regelmatig kreeg ik van vrienden en kennissen de vraag welke matras ze moesten kopen. Een matras is namelijk een belangrijke investering en tegelijk een zeer moeilijke aankoop die gepaard gaat met heel wat onzekerheid. Zo ontstond de idee om Equilli op te starten.’
Matras op maat
De USP van Equilli ligt in maatwerk. Op basis van een wetenschappelijk gevalideerde meting wordt een matras op maat van de klant samengesteld. Vincent: ‘In alle verkooppunten staat een “Personal Sleep Scan”, een bed waarin meettechnologie verwerkt zit die de biomechanica van het lichaam van de klant in kaart brengt. Op basis van de lichaamsbouw, de gewichtsverdeling en de slaaphouding bepaalt onze software de ideale opbouw van de matras. Blijkt de matras na aankoop nog niet helemaal optimaal te zijn, dan passen we bepaalde zones of elementen in de schouders, taille of heupen, aan.’
Nieuwe afvalstroom
De gemiddelde levensduur van een matras is tien jaar. Een groot volume afval dat veelal bij het grof huisvuil belandt en verbrand wordt. Begin januari kwam in die afvalstroom verandering, met de komst van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor matrassen. Dat komt neer op een terugnameverplichting voor afgedankte matrassen en een milieubijdrage (Valumat bijdrage) die consumenten betalen bij aankoop van een nieuwe matras. Op deze manier wil de overheid stimuleren dat ze gescheiden verwerkt en gerecycleerd kunnen worden.
De ambitie moet zijn om een matras aan het einde van zijn leven uit elkaar te halen en elk van de componenten te verwerken tot een zuivere grondstof om uiteindelijk tot een nieuwe matras te komen.
Recyclage en circulair grondstoffengebruik zette ook Equilli aan het denken. Vincent: ‘We juichen deze evolutie toe en als jong, ambitieus bedrijf willen we mee aan de kar trekken. Het kan absoluut veel beter. Te vertrekken bij het ontwerpproces. Zo moeten de principes van ecodesign het mogelijk maken om de matras op het einde van de levenscyclus terug te herleiden tot zuivere basisstoffen. Via upcycling kunnen deze basisstoffen dan opnieuw gebruikt worden om grondstoffen voor matrassen te maken.’
Vincent: ‘De ambitie moet zijn om een matras aan het einde van zijn leven – pakweg na tien jaar dus – uit elkaar te halen en elk van de componenten te verwerken tot een zuivere basisstof. Die kan dan dienen voor de productie van textielgarens, veren en schuimen, om een nieuwe matras op te leveren.’
Ecodesign met aandacht voor ergonomie
Via een VLAIO ontwikkelingsproject gaat Vincent nu op zoek naar het juiste ecodesign voor zijn matrassen. Vincent: ‘Bedrijfsadviseur Elke De Rijck begeleidde ons bij de aanvraag. Elke is iemand die vervelende, kritische vragen stelt. Maar o zo nuttig en waardevol voor de kwaliteit van onze aanvraag. Haar feedback en vragen dwingen je om bepaalde aspecten meer en beter te onderbouwen. We zijn nog volop bezig en bewandelen meerdere pistes. Onze doelstelling is om een zo groot mogelijk deel circulair op te bouwen. 100% circulair is geen doelstelling op zich, maar dat overblijvende deel moet dan wel hernieuwbaar zijn en CO2-neutraal verwerkt kunnen worden. Bovendien moet ook de kernwaarde van ons merk erin vervat blijven: ergonomisch, wetenschappelijk onderbouwd slaapcomfort en de blijvende service na aankoop. We willen niet enkel een circulaire matras, maar ook een ergonomische en comfortabele matras. Elke is iemand die vervelende en kritische vragen stelt, maar dat was zeer nuttig. Het dwingt je om bepaalde aspecten beter te onderbouwen.’
De hele keten moet mee
Om tot een circulaire matras te komen, zijn niet alleen de grondstoffen van tel, maar ook hoe deze worden samengebracht. Vincent: ‘In de huidige matrasbouw worden water-gedragen lijmen gebruikt, een hechting die je niet zomaar kan omkeren. Voor deze lijmcomponenten zijn we afhankelijk van onze toeleveranciers. Maar de oplossing bestaat uit ofwel een alternatief met zo weinig mogelijk verlijming, ofwel een nieuwe technologie waarmee de lijm via opwarming bijvoorbeeld oplost zodat een propere scheiding mogelijk wordt. Hetzelfde geldt voor stikgaren die verschillende delen van een matrashoes verbinden. Het Vlaamse bedrijf Resortecs werkt aan zogenaamde smeltgaren die door middel van verhitting ontbonden kunnen worden.’
Ook de verwerking achteraf gebeurt door een externe partij. De volledige keten moet dus meewerken, maar daar ziet Vincent wel gunstige evoluties: ‘Als je er nu niet mee bezig bent, ben je op een bepaald moment niet meer relevant in de markt. We zien dus dat die bedrijven ook innoveren en mee nadenken over circulair grondstoffengebruik. Dat is positief.’